Gdy na wszystkich spadła wizja spędzenia najbliższych tygodni w domu, jednym z wielu pytań jakie sobie zadawałem wtedy było „w co ja będę grał?”. W podsumowaniu marca przytaczałem jedno z wielu miejsc z grami planszowymi online, tym razem rozgrywka odbyła się fizycznie. W liczbie graczy: 1.

Drzwi otwarte

W grze Pavlov’s House przejmujemy kontrolę nad obrońcami Sowieckiego punktu podczas Bitwy o Stalingrad. Odpychamy ciągłe ataki Niemieckiej 6-tej Armii, trwające prawie dwa miesiące. Zarządzamy operacjami nad Wołgą: ustanawiamy linie telekomunikacyjne, przygotowujemy punkty artylerii, przeciwlotnicze, przerzucamy zasoby dla obrońców domu. Jednocześnie kierujemy poczynaniami poszczególnych żołnierzy w samym budynku: ustawiamy ich w dogodnych pozycjach, przydzielamy karabiny maszynowe, przeciwpancerne, wzywamy posiłki przez radio i próbujemy odeprzeć siły Wehrmachtu nadciągające na plac 9 Stycznia.

To moje pierwsze podejście do tego typu opisu. Próbowałem robić podobną rzecz z Wojną o Pierścień, ale proza Tolkiena jest mi o wiele bardziej znana i łatwiejsza w przekładzie na luźny zapis z rozgrywki niż Bitwa o Stalingrad. Podczas notatek nie rozróżniałem milimetrów dział artylerii czy numerów dywizji. Brzmiałoby to nienaturalnie, gdybym próbował je później wpleść w narrację. Nie będę również przechodził przez całość karta po karcie, tylko skupię się na podsumowanie każdej fazy w turze. Dodam, że grałem w Pavlov’s House po raz pierwszy. Niemniej na koniec wrzucę swoje wrażenia z samej gry.

Może jeszcze krótko jak przebiega tura. Podzielona jest ona na trzy fazy:

1. Karty Sowietów; dobieramy cztery ze stosu, na każdej są po dwie akcje, wybieramy trzy, każda z innej karty. Klasyczne Fog of War po prostu zapycha nam rękę na daną turę. Po wykonaniu akcji, wszystkie karty odrzucamy.
2. Karty Wehrmachtu; dobieramy po jednej aż do trzech. Na każdej jest jedna akcja np. snajper (atak na konkretnego obrońcę w domu), bombardowanie (atak na punkty operacyjne nad Wołgą), artyleria (obniżanie obronności ścian), jednostki piechoty i pancerne, które będę pojawiać się na torach prowadzących do domu Pavlova. Gdy ta talia się skończy, kończy się również gra.
3. Faza Domu; czyli taktyczna. Każdy obrońca ma swój żeton opatrzony nazwiskiem (niektórzy nawet zdjęciem). Mamy trzy ruchy i trzy akcje. Ustawiamy ich w konkretnych punktach domu, które odpowiadają torom Wehrmachtu, co definiuje linię strzału (Line of Sight). Strzelamy do piechoty, czołgów, wzywamy posiłki, kontaktujemy się z artylerią nad Wołgą, próbujemy nie zginąć.

I tak dopóki nie nastąpi jeden z kilku warunków zakończenia gry.

Drzwi zabarykadowane

Tura 1

Na początku w domu przebywa tylko czterech obrońców, więc jak najszybciej wysłane zostają posiłki, w tym operatorzy karabinu maszynowego. Wzdłuż Wołgi działka przeciwlotnicze stawiane są w stan gotości. Rozpoczyna się również praca nad poprawą komunikacji, co może w przyszłości poskutkować lepszym dowodzeniem całej obrony (wszystkie obstawione punkty = cztery akcje z kart Sowietów).

Wehrmacht rozpoczyna bitwę bombardowaniem. Na niebie pojawiają się dwa samoloty Ju 87 Stuka. Dzięki wcześniej przygotowanym działkom jeden z nich spada w płomieniach. Niestety drugi skutecznie trafia pozycje artylerii.

Po pierwszym nalocie pojawiają się kolejne samoloty. Sowieci nie zdążyli przygotować działek, więc wszystkie trzy Stuka zrzucają ładunek. Obrywają linie telekomunikacyjne, co powoduje zakłócenia w przekazywaniu rozkazów (dodatkowa karta Fog of War trafia do talii kart Sowietów); pozycje działek przeciwlotniczych oraz barki, służące do transportu zasobów do domu Pavlova.

6-ta Armia wysyła też pierwszych zwiadowców w kierunku placu 9 Stycznia. Obrońcy nie mieli czasu na przygotowanie się, więc nie udaje im się ostrzelać wroga.

W domu Pavlov, Glushenko i Aleksandrov zajmują pierwsze pozycje, obserwując wszystkie możliwe kierunki nadejścia nazistów. Każdy z nich przenosi ze sobą zapas amunicji, aby następnym razem próbować odepchnąć piechotę.

Tura 2

W obawie przed kolejnym bombardowaniem, Sowieci szykują więcej działek. Następuje również naprawa poprzednio zniszczonych linii.

Wehrmacht wysyła żołnierzy piechoty, na szczęście Aleksandrov jest przygotowany i zmusza ich do wycofania się. W odpowiedzi niemiecka artyleria ostrzeliwuje dom, aż drżą fundamenty. Jedna ze ścian groźnie się sypie. Zachęceni sukcesem artylerzyści próbują ponownie, tym razem bez powodzenia.

Ivashenko i Dozhenko zajmują pozycje, montując karabin maszynowy. Masijashvili również podchodzi do okien, zabierając ze sobą zapas amunicji.

Tura 3

Kolejne działka przeciwlotnicze w pogotowiu. Sowieci boją się powtórki groźnych bombardowań. Naumov, Sarayev oraz Yefremov docierają do domu Pavlova jako posiłki. Kontynuowana jest budowa linii komunikacyjnych.

Wehrmacht nie ustaje w próbach zmiecenia domu z powierzchni przy użyciu artylerii. Północna ściana zostaje lekko naruszona. Pojawiają się też samoloty, lecz dobrze przygotowani obrońcy zestrzeliwują wszystkie. Luftwaffe udowadnia jednak swoją wyższość i wysyła kolejny nalot. Niektóre działka jeszcze operują i strącają kilka samolotów, reszta bombarduje pozycje artylerii, odcinając jej wsparcie całkowicie.

W domu Pavlov z powodzeniem dowodzi obrońcami. Sarayev likwiduje zwiadowców 6-tej Armii. Aleksandrov zajmuje się gromadzeniem amunicji blisko pozycji obrońców na piętrze.

Tura 4

Sowieci w końcu mają okazję na przygotowanie na brzegu Wołgi bezpośredniego wsparcia dla obrońców w domu. Decydują się na apteczki, żywność, chcą wysłać również saperów. Obie bazy artylerii zostają naprawione.

Ciągłe ataki dają Sowietom porządnie w kość, a ich zasoby żywności są na wyczerpaniu. Potrzeba szybkiego transportu. Artyleria Wehrmachtu znów atakuje bez ustanku, za każdym razem skutecznie.

W domu żołnierze regenerują siły.

Tura 5

Sowieci zaczynają transport zasobów przez rzekę. Szykują również działka przeciwlotnicze. Obrońcy dostają rozkaz zorganizowania grupy uderzeniowej i odbicia z rąk nazistów Domu Kolejarzy. Akcja końcy się powodzeniem, lecz Naumev oraz Yefremov poświecają życie.

Luftwaffe znów wysyła Stukasy. Większość trafia celu. Widać determinację, aby niszczyć bazy sowieckiej artylerii. Obrywają również linie komunikacyjne. Piechota Wehrmachtu rusza na plac, próba odparcia nie powodzi się. Pojedynczy oddział próbuje ostrzelać budunek. Ujawnia się wyszkolenie Wehrmachtu, Aleksandrov odnosi rany.

Zostaje jednak szybko opatrzony. Glushenko próbuje w odwcie ataku na piechotę, lecz bezskutecznie. Chernogolov szykuje amunicję do odpierania kolejnych ataków.

Tura 6

Następuje wyczekiwany transport zasobów do domu. Standardowo szykowane są działka przeciwlotnicze. Podjęta zostaje kolejna próba ustanowienia lepszej komunikacji.

W okolice domu zmierzają kolejni zwiadowcy, a próba ich odparcia kończy się fiaskiem. Atak moździerza trafia blisko miejsca, gdzie stoi Masijashvili. Panzer III pojawia się od południowej strony budynku.

Pavlov wydaje rozkazy na prawo i lewo. Sarayev podbiega do telefonu i prosi o wsparcie, szczególnie o karabin przeciwpancerny. Aleksandrov bezskutecznie ostrzeliwuje piechotę z okna.

Tura 7

Armia przygotowuje zasoby do wysłania przez rzekę. Kilka barek zostaje naprawionych, co zwiększy ładowność dostaw. Działka przeciwlotnicze w pogotowiu.

Wehrmacht wysyła w stronę domu Pavlova oddział karabinu maszynowego, lecz zostaje on skutecznie odparty. Niestety liczebność 6-tej Armii zniewala i kolejny oddział zajmuje pozycje. Drugi czołg pojawia się po przeciwnej stronie budynku.

Z domu następuje ciągły ostrzał piechoty Wehrmachtu z karabiu maszynowego.

Tura 8

Zasoby zostają załadowane na nowonaprawione barki. Obsługa karabinu przeciwpancernego zostaje wysłana do domu. Kontynuowane są prace nad liniami telekomunikacyjnymi, jeszcze jeden sektor i dowództwo będzie mogło skuteczniej zarządzać obroną miasta.

Masijashvili ledwie wylizał rany po ostrzale moździerza, gdy dosięga go kula snajpera. Po chwili następuje bombardowanie. Mimo gotowości działek, Luftwaffe udaje się zniszczyć linie komunikacji. Od południowej strony budynku nadjeżdża trzeci Panzer.

Yakimenko i Murzaev ustawiają sie na południowej ścianie z działkiem przeciwpancernym. Strzał i jeden z Panzerów wybucha. Sarayev dostaje od Pavlova rozkaz wezwania kolejnych posiłków przez radio.

Tura 9

Wcześniejsze naloty na linie komunikacyjne zbierają swoje żniwo, dowództwo ma ograniczone pole manewru (2x Fog of War). Następuje transport zasobów do Pavlova i jego żołnierzy. Saperzy wzmacniają północną ścianę.

Ze strony Wehrmachtu pojawia się piechota, tylko część udaje się odepchnąć. Stalingrad jest również bezbronny na kolejne bombardowanie. Baza artylerii znów zostaje unieruchomiona. Kolejne linie komunikacyjne uszkodzone. Cała wypracowana przewaga w tym aspekcie stopniała bardzo szybko.

Obsługa karabinu maszynowego zajmuje pozycje, gdzie będzie miała widok na więcej dróg nadejścia piechoty wroga. Działko przeciwpancerne niszczy kolejnego Panzera.

Tura 10

Saperzy nadal umacniają ściany. Do domu wysłany zostaje łącznik z artylerią wraz z karabinem maszynowym. Naprawiona zostaje baza artylerii.

Zasoby obrońców są bardzo uszczuplone. Na domiar złego Glushenko zostaje trafiony przez snajpera. Coraz więcej piechoty pojawia się wokół placu 9 Stycznia.

Sarayev wzywa posiłki w postaci obsługi karabinu maszynowego. Pavlov stara się podtrzymać morale po stracie Glushenki.

Tura 11

Na brzegu Wołgi szykują się działka przeciwlotnicze. Kolejne zasoby ładowane są na barki. Dowództwo wysyła saperów z domu Pavlova na ulice wokół placu, aby powstrzymać Panzera nadjeżdżającego z północy.

Kolejny Panzer pojawia się w miejsce dopiero co zniszczonego przez karabin czołgu. Od strony północnej nadjeżdża Stug 3b. Grupie saperskiej wysłanej w tym kierunku udaje się wysadzić Panzera, dając obrońcom w domu nieco oddechu. Niestety zasoby Wehrmachtu wydają się nieskończone i kolejny pojazd nadjeżdża od zachodu.

W domu świeże posiłki zajmują pozycje. Karabin przeciwpancerny atakuje Stuga, trafiając.

Tura 12

Druga baza artylerii zostaje odbudowana. Pierwsza zostaje w końcu przygotowana do strzału. Na wszelki wypadek w gotowości są również działka przeciwlotnicze.

Wehrmacht dokonuje ostrzału wszystkimi siłami na placu. Mury są dość silne, Pavlov unika obrażeń, niestety Aleksandrov dostaje. Zachodnia ściana trzęsie się od salwy Panzerów. Do ataku dołącza artyleria, niszcząc zachodnią ścianę, która nie zapewni na razie obrońcom żadnego krycia. Ponowny atak trafia w inną część budynku, która lepiej się trzyma.

Nowi obrońcy z karabinem ostrzeliwują piechotę. Z powodzeniem. Większość żołnierzy jest wyczerpana po ostrzale.

Tura 13

Na Wołdze przygotowywane są kolejne działka przeciwlotnicze oraz zasoby. Wydany zostaje kolejny rozkaz odbicia budynku z rąk nieprzyjeciela. Akcja kończy się sukcesem o włos (wymagane 12, rzut 13). Życie poświęca wielu sowieckich żołnierzy: Sarayev, Chernogolov, Dovzhenko. Tylko Ivashence udaje się wrócić do Pavlova. Obrońcy stracili radiotelefonistę oraz połowę obsługi karabinów maszynowych.

Wehrmacht ostrzeliwuje budynek z moździerzy. W zamieszaniu na placu pojawiają się karabiny maszynowe oraz regularna piechota.

Ivashenko zajmuje pozycję przy telefonie. Potrzeba szybkiego wsparcia do karabinu po stracie Dovzhenki. Łącznik Sarkisan zajmuje pozycję przy nieosłoniętej zachodniej ścianie. Wzywa artylerię, która tafia bezbłędnie w szeregi wroga.

Tura 14

Trwa przerzucanie zasobów przez rzekę jak i przygotowania działek przeciwlotniczych.

Artyleria ostrzeliwuje budynek. Trafia w zachodnią ścianę. Aleksandrov zostaje raniony krytycznie i umiera, Sarkisan i grupa przeciwpancerna są ogłuszeni. Luftwaffe przypomina o sobie głośnym nalotem Stukasów. Pomimo gęstego ostrzału znad Wołgi, jeden samolot zrzuca ładunek. Ostatnia linia komunikacyjna zostaje zniszczona.

W domu następują wyłącznie roszady spowodowane zniszczeniami ścian.

Tura 15

Coraz więcej zasobów i saperów dociera do obrońców. Saperzy zostają wysłani wokół placu, aby uniemożliwić nieprzyjacielowi przedarcie się do budynku. Rozpoczyna się odbudowa linii komunikacyjnych.

Na zachodzie pojawia się kolejny Panzer. Luftwaffe ponawia bombardowanie, wszystkie działka Sowietów są nieaktywne. Świeżo ustanowiona komunikacja zostaje przerwana, bomby dosięgają również baz przeciwlotniczych. Artyleria zostawia w północnej ścianie ogromną wyrwę. Obrońcy nie zdołają się w niej ukryć.

Karabin przeciwpancerny zajmuje dogodną pozcyję do obserwowania dróg z zachodu i południa. Strzela do Panzera właśnie na zachodzie i trafia.

Tura 16

Sowieci usuwają zakłócenia w komunikacji (odrzucenie Fog of War). Saperzy wzmacniają północną i zachodnią ścianę.

Zasoby w domu ponownie się wyczerpały. Na zachodnie pojawia się kolejny Panzer. Wydaje się jakby Wehrmacht zastępował jeden zniszczony czołg dwoma nowymi. Luftwaffe tym razem nie zaprzestaje bombardowań. Stalingrad znów jest bezbronny. Naziści są zdeterminowani żeby pogorszyć jakość komunikacji i opóźniać rozkazy dowództwa. Ich celem są również bazy przeciwlotnicze – skutecznie odcinają wszystkie.

Z domu karabin maszynowy atakuje piechotę wokół placu.

Tura 17

Nad Wołgą trwają naprawy działek przeciwlotniczych. Jedna baza jest przygotowana do obrony, tak samo jak działa artylerii.

Sarkisan zostaje trafiony przez snajpera, ale jest szybko opatrzony przez wcześniejsze dostawy apteczek znad rzeki. Na plac 9 Stycznia wjeżdża Stug 3b. Wehrmacht napiera już ze wszystkich stron. Grupa karabinu maszynowego znajduje się pod ostrzałem moździerza.

Przeciepancercni oddają strzał w kierunku Panzera IV, który zostaje unieruchomiony.

Tura 18

Z Wołgi następuje bardzo sprawny przerzut zasobów do domu. Naprawiona zostaje po części komunikacja.

Piechota Wehrmachtu pojawia się w każdej uliczce. Obrońcy nie są w stanie ich odeprzeć, lecz niektóre oddziały wchodzą na miny zastawione przez saperów, co opóźnia dojście nazistów do domu.

Sarkisan przenosi się pod południową ścianę , gdzie nadjeżdżają czołgi. Wzywa ostrzał artylerii. Panzer zostaje zniszczony, lecz Stug nadal niewzruszony. Ivashenko w końcu udaje się wezwać posiłki przez radio. Do domu przybywa Bondarenko, aby pomóc mu w obsłudze karabinu maszynowego.

Tura 19

Przy rzece kontynuowany jest transport niezbędnych pomocy dla obrońców: apteczek oraz żywności. Trwa naprawa bazy przeciwlotniczej.

Luftwaffe przypuszcza liczne bombardowania. Obsługa działek zmęczona tygodniami walk trafia tylko jeden samolot, trzy pozostałe trafiają w swoje cele. Komunikacja, artyleria oraz działka zostają zniszczone. Po nalocie żołnierze 6-tej Armii otaczającej dom przystępują do szturmu. Piechota okazuje się mało skuteczna, ostrzeliwując niegroźnie ściany. Pociski czołgów chwieją zachodnią częścią domu. Strona południowa zdaje się niewzruszona przez cały okres obrony.

Ivashenko i Bondarenko zajmują pozycje przy północnej ścianie. Grupa przeciwpancerna atakuje Stuga na południu, kończąc to, co zaczęła artyleria i niszcząc pojazd.

Tura 20

Następuje transport apteczek i żywności do domu. Saperzy naprawiają zachodnią ścianę. Działka przeciwlotnicze w stanie gotowości.

Wehrmacht wysyła kolejny czołg, Panzer IV pojawia się od południa. Na północy widać kolejne oddziały piechoty, najbliższy jest już w zasadzie po drugiej stronie ulicy.

Ivashenko i Bondarenko strzelają z karabinu do napierających, skutecznie oddalając zagrożenie.

Tura 21

Trwa naprawa i aktywacja działek. Z dowództwa przychodzi rozkaz odbicia szkoły nr 6. Ruszają Pavlov, Chait i Svirin – obsługa drugiego karabinu maszynowego. Sukces. Pavlov odnosi rany, lecz zostaje szybko opatrzony. Tak samo Svirin. Chait wraca bez szwanku do domu, osłaniając pozostałych.

Luftwaffe ponawia liczebny nalot. Zmotywowani Sowieci strącają połowę samolotów. Bomby dosięgają jednak linii komunikacyjnych oraz samych baz przeciwlotniczych. Wehrmacht przypuszcza kolejny szturm. Tym razem piechota nie pudłuje ani razu. Ranni zostają Sarkisan, Murzaev z grupy przeciwpancernej oraz Bondarenko.

W domu następuje przegrupowanie i podjęta próba odbicia mleczarni. Niestety siły Wehrmachtu są zbyt liczne i akcja nie dochodzi do skutku.

Podsumowanie

Moja partia skończyła się wynikiem remisu: -2 punkty. Miały na to wpływ jednostki Wehrmachtu znajdujące się na placu (-3 za każdą), liczba obrońców pozostających w domu (+1 za każdego żołnierza) oraz grupy szturmowe zakończone sukcesem (różnie punktowane). Na pewno grałem dość chaotycznie, szczególnie w fazie operacyjnej nad Wołgą. Od sprawnego zarządzania akcjami w tej części zależy sporo sukcesu w fazie taktycznej domu. W tej drugiej wydaje mi się, że nie wykorzystałem w pełni potencjału pozostałych dostępnych obrońców. Bardzo późno wprowadziłem łącznika, który w połączeniu z aktywną artylerią na Wołdze jest idealny do ataków zapełnionych torów Wehrmachtu. Nie zrekrutowałem również wszystkich dowódców, co zwiększyłoby liczbę dostępnych rozkazów z 3 do 4.

Co do opisu, następnym razem chciałbym skupić się bardziej na nazwiskach obrońców, ponieważ to może generować najwięcej emocji związanych z walką. Do niektórych postaci można się mocno przywiązać podczas partii. Chciałbym też robić zdjęcie z podsumowaniem tury.

Wszystkie błędy są do poprawienia i to dość szybko. Rozgrywka trwa w okolicach 1.5h. Sam system jest świetny. Podoba mi się jak operacje nad Wołgą wpływają na obrońców w domu. Wyślij posiłki – narażasz się na bombardowanie. Przygotuj działka przeciwlotnicze – żołnierze będą głodować. Środkowy sektor, czyli tory Wehrmachtu w połączeniu z częścią taktyczną przypominają gry tower defense. Żetony Wehrmachtu bez ustanku napływają z różnych stron. Musimy mądrze zarządzać jednostkami w domu. Strzelać do pojedynczej piechoty? Czy może próbować odpychać ich, gdy się pojawiają używając żetonów ostrzału? Ale czy ktoś je przygotował? Może lepiej skorzystać z artylerii? Ale czy jest gotowa do strzału, a mój łącznik może wykonać rozkaz? Nie ma czasu na odpoczynek. Czas poprawić wynik.